"Спортстекинг" ийрими
Спортстекинг качан жана кантип пайда болгон?
Кап стекинг (англис. cup stacking, cup - стакан жана stacking - стек, ошондой эле speed stacking, sport stacking деп да аталат) - пирамидаларды атайын желим стакандардан жогорку ылдамдыкта чогултуу жана ажыратуу.
Капстекингдин тарыхынан.
Стакандарды орнотуу идеясы 1981-жылы Америка мектептеринин биринин дене тарбия мугалими Уэйн Годинетке келген. Ошентип, ал сабактарын ар тараптуу кылууну чечти. Стакандар менен кызыктуу оюн баарына жакты жана бул мектепте гана эмес, анын чегинен тышкары жерлерде да популярдуулукка ээ боло башташты.
Он жылдан кийин кадимки оюн чыныгы спортко айланды, мында жүздөгөн спидстакерлер атаандашууга жана жеңишке даяр болушкан. Ошентип, 1990-жылы биринчи улуттук чемпионат өткөрүлүп, андан кийин спорттун бул түрүнө кызыгуу тездик менен өсө баштаган. Көп өтпөй, стакандарды тизүүгө кызыгуу бүткүл дүйнөнү каптап, 2001-жылы Дүйнөлүк Капстекинг Ассоциациясы түзүлгөн.
Инвентарь
Капстекингди үйүп ойноо үчүн, 9 же 12 стакандан турган атайын топтомдор колдонулат, алардын түбүндө атайын тешиктер бар, алар аркылуу аба чыгат. Бул форманын жардамы менен стакандар бири-бирине оңой кийилет жана ошол эле учурда кайрадан сууруп чыгууга туура келгенде тыгылып калбайт. Чогултуп жыюунун бир нече айкалышы бар жана алардын бардыгы өз убагында жасалган. Катышуучуларды баалоо үчүн атайын таймерлер колдонулат. Бул таймерлер алгач чөйчөктү үйүп коюу үчүн атайын иштелип чыккан, кийинчерээк ылдамдыкты чыңдоодо колдонула баштаган.
Эрежелери
Эң кичинекей пирамида 3 чөйчөктөн курулган, эң чоңу - 10дон. Ар кандай пирамидалардын айкалыштары айкалышып кошулат. Максаты - айкалышын мүмкүн болушунча тезирээк бүтүрүү. Айрым жалпы айкалышы:
3-3-3: Ар бири үч стакандан турган үч пирамида тизилип, андан кийин үч стакандан турган стакандарга иреттелет.
3-6-3: тиешелүүлүгүнө жараша үч, алты жана үч стакандан турган пирамидалар тизилип, андан кийин окшош үймөлөргө ажыратылат.
Айлана: Пирамидалар 3-6-3, андан кийин 6-6, андан кийин 1-10-1ге чейин чогулат. 3-6-3. үймөлөрү ажыратылат.
Капстекингдин пайдасы
Бул татаал эместей сезилген спорттун түрү менен машыгуу учурунда сиз чындыгында пайдалуу көндүмдөрдү өрчүтөсүз: мээ кыртышы активдешет. Ылдам темп менен аткарылган жөнөкөй көнүгүүлөр мээ кабыгынын аймактарын активдештирет, ошентип адам бир топ татаал маселелерди, мисалы, математикалык мисалдарды оңой чечет. Машыгуу менен кыймыл-аракеттер жатталып, автоматтык мүнөзгө ээ болуп, мээ аң-сезим деңгээлинде тез чечим кабыл алат.
Окуу ылдамдыгы жогорулайт. Стакандардын тез кыймылдашы учурунда оюнчунун көздөрү оюн учурунда нерселердин кыймылынын траекториясын жана колдун кыймылын байкайт. Перифериялык көрүнүш табигый жол менен өнүгөт, адам тексттеги маалыматты окуп жатканда тезирээк таап, ойлонуп, жакшы эстеп калат.
Координация жакшырат. Комбинацияны машыктырып жатып, оюнчу эки колунун бир эле мезгилде кыймылын башкарууну үйрөнөт. Жөнөкөй көнүгүүлөрдөн татаал көнүгүүлөргө өтүү менен, реакциянын ылдамдыгын жана кыймылдарды координациялоону бир кыйла жогорулатууга болот.
Жыйынтык
Жыйынтыгында Капстекинг же Спортстекинг ийрими балдардын ден соолугун эле жакшыртпастан, алардын окуп билим алууга болгон көндүмдөрүн өстүрүп, мээсинин активдүүлүгүн жогорулатууга чоң салым кошот. Андыктан бул ийримдин мектеп чөйрөсүндөгү актуалдуулугунун өсүшү да бекеринен эмес.
Ийрим жетекчилери: Арунов Дыйкан жана Ашымканов Малик